Batho ba batlana le e sa tshoseng haholo tikoloho, kapa bonyane tsela e betere hore o pholohe tikolohong e ba dulang ka hara yona.

Motho o na le ntho e ngwe le e ngwe e tsebahalang (e entsweng hore e bonahale e tshwana) le ka karolo eo ya tikoloho e leng kotsing. Haeba o mo etsa hore a kgetholle (kgona ho bolela phapang) mme o fumantshe hore ho na le dikarolo tse ding tsa tikoloho tse sa tshoseng, o tla hatela pele haholo.

Feela mohopolo wa hore o nka tikoloho e le kotsi e bile e sithabetse hore ha a tseba hantle hore na kotsi kapa sithabetse ebile e le matla le hore ha a tsebe moo kotsi kapa ho sithabala ho tswa kae—mohopolo oo le mong ke karolo e kgolo ya bohlale. Ha e so ka e etsahala ho yena pele. O ne a e utlwa feela, ka dinako tsohle.

O ka mo thusa ka hore a hlole dibaka tse ding tsa tikoloho ya hae mme o elellwe hore e ntse bong ka mokgwa o kotsi ho feta ka moo e leng ka teng. Ho hlola ke ho sheba kapa ho hlahloba ntho ka hloko.

Boiteko ba hao ke ho mo etsa hore a hlole tikoloho ya hae mme a thole hore e na le tshoso e nyane ho feta ka moo a neng a lebisitswe ka teng.

Kaofela matho o lokela ho ithuta tikoloho ya hae hanyane.

Diphetho di ka ba tse tsotehang. Ho fadimeha ha hae mmeleng le kelellong ho ka ntlafatswa. O ka ntlafatsa maikemisetso ba hae le hore o etsa o mo kae mosebetsi a leng ka hara ona. Bophelo ba hae bo hlile bo ka ntlafala hanyane.

O lebelletse eng? Ena mohlomong e ka ba sena: hore a ke ke a tshaba ha tshepe ya lemati e lla. Re bua jwale ka ntlafatso e nyenyane haholo. Empa, leha ho le jwalo, ntlafatso ena e ne e tla ba nnete haholo ho yena.

Ha a tsoha hoseng ha a utlwe bohloko ba hore ho na le ntho e mpe e tla etsahala. Sena se ke sa nyamela, empa mohlomong se fokotseha. Yena o tla ba mafolofolo hanyane bophelong.

O na le monyetla wa ho fumana molemo ho feta kamoo o lebelletseng mme hape o tla feta kamoo a lebelletseng.

Mona ke ditshebetso tseo o ka di sebedisang ho etsa sena:

1. Ose ke wa Bala Koranta Dibeke tse Pedi

Bolella motho eo, “Ose ke wa bala dikoranta dibeke tse pedi mme o tla ikutlwa o le betere.”

Ha eba a sa bale dikoranta dibeke tse pedi, ehlile o tla ikutlwa a le betere.

Ebe o mo jwetsa hore, “Jwale bala koranta beke, mme mafelong a beke eo o tla utlwa bohloko le ho feta. Ebe jwale o sebedisa kelello hore na o lokela ho ela hlokomela dikoranta kapa o di ele hloko.”

Sena se ka etswa ka teko e bonolo. Ha ho na teko e turang—ha e le hantle, ho theko e le tlase ho se reke ho reka dikoranta ho feta ho e reka.

2. Sheba Tikoloho mme o Fumane Ho Hong Ho Bong Tshosetso

Mo jwetse:

“Sheba tikoloho mme o fumane ho bong ho sa tshosetso ho wena.”

Kapa ha re re motho o tshwenyehile haholo hore ebe dintho di tlo wela hodima hae. Mo jwetse:

“Shebe tse o potileng mme o fumane ntho e sa tlo wela hodima hae.”

Kamora nako e itseng, mohlomong, o tla fumana ntho e nngwe ka nako engwe. O tlameya ho mo etsa a fumane ntho e le nngwe e ke keng ya wela hodima hae mme o ikutlwa a le betere. A ka ba a hlokomela hore monahano le dintho tsohle di tla mo wela. O se a o jwetsitse sena, empa jwale o tseba ka ho hlola tikoloho.

O mobotse potso ho fihlela motho a thaba kapa a kgatholohile mme o ne ile a hlokomela ka bo ena, tikoloho kapa bophelo ka kakaretso.

Motho e mong le e mong o na le tikoloho e fapaneng le ya botho ba bang, ka hona o ka tlameha ho lokisa mantswe. Mona ke mohlala wa polelo e fosahetseng, leha ho le jwalo: ha re re motho o tshenyehile haholo ka ho etsahalang China. Ka ho re, “Hantle Machaena a kile a etsa tshoso e feng, leha ho le jwalo, hoo o tshwenyehileng ka hona?” ha e sebetse. Jwale o tlameha ho ipelaetsa le ho hlalosa monahano wa hae. O tla iphumana a tlamane a leka ho paka hore o nepile mme wena o fositse. Kahoo sebedisa mantswe a fanweng ka hodimo, o a fetole ka mokgwa o hlokahalang.

O ka sebedisa mokgwa ona ho wena. Mohlomong o tshwenyehile ka bothata o nang le bona. O ka ipotsa:

“Na ho na le ntho mpotileng e sa hatelleng bothata bona ho nna?”

Ho kanna ha nka metsotso e fokolang hore potso e arabuwe.

Kapa o ka be o dutse tafoleng ya hao e nang le dipampiri tse ntseng di phahama. Ntho e ngwe le e ngwe e bonahala e le moferefere. Tafoleng ya hao e kwahetswe ka dipampiri tse batlang hlokomela ya hao. O lokela ho kgona ho sheba dipampiri tse tafoleng ya hao. Ke bona mohlodi wa tshoso. Fumana ho hong ka sona e seng tshoso. Tshoso e tla leka lekanya le ho fumanwa.

3. Honka Leeto

Mokgwa o mong wa ho etsa hore motho a shebe tikoloho ebe o fumana hore ha e kotsi jwalo ke mokgwa o bitswang “Ho nka Leeto.” Haeba motho a ikutlwa hampe, mo tsamaye mme a shebelle dintho ha a ntse a tsamaya. O hlile o lokela ho di sheba.

Lebaka le etsang sena se sebetse ke hore motho o fumana hore tikoloho ha e kotsing.

“Nka leeto mme o shebe dintho” ke keletso e bonolo ka ho fetisisa eo o ka e fang mang kapa mang, mme e batla e hlahisa ditholwana haeba motho eo a ka e etsa. E ya sebetsa hantle.

4. Fumana ho Hong Hoseng Bora ho Wena

Motho o ikutlwa hore batho ba bohale (ha ba na botswalle kapa ha ba mo rate) ho yena. O mo botse:

“Fumana ntho eo batho ba e buwang kapa ba e etsang ho potoloha e sa o bifeleng wena.”

kapa

“Na ho na le motho a le mong mokgatlo o seng mabifi ho wena?”

kapa

Na ho na le dintho tse boletsweng kajeno tse neng di sa tobane hape di le lonya hang-hang ho wena?

Tswela pele ka sena ho fihlela motho a ikutlwa betere, a thabile le ho feta hape o bile le tsebo ka yena, tikoloho kapa bophelo ka kakaretso.

5. Ho Sebetsana le Tahlehelo

Motho ya sa tswa lahlehelwa ke kgarebe ya hae, kapa mofumahadi ya hlokahaletsweng ke monna, o utlwa bohloko bo fetisisang le tahlehelo eo a fanang ka yona. Tsohle tse tikolohong di tla bua le yena ka tahlehelo ya lerato. Ka nako e telele, ho ke se kgonahale hore a qete a sheba hohle a sa hopotswe ke motho enwa.

Ha motho a hlokomela e ne e le ntho e kgolo ho motho e mong, ka dinako tse ding ho ba thata haholo ho se hokahanya ntho e ngwe le e ngwe le motho eo. Ntho e etswang ke ho fumana ntho e sa tlo hopotsa motho eo ka tahlehelo. A kanna batla ho nka tsela e telele ho fumana ho hong.

Ena ke tsela ya ho hlaphohelwa hotswa leratong. Motho o kgethile ntho e ngwe le e ngwe e tikolohong enang le phoso ya hae. Ka ho tsamaisa tlhokomelo ya motho dinthong tse tikolohong e sa amaneng haholo le ho etsa hore a fumane dintho tse sa mo hopotseng ka botlalo, o fumana phapang (bokgoni ba ho hlokomela phapang dipakeng tsa dintho tse pedi kapa ho feta). Pele ho moo, ho ne ho bile le tlhahlobo (mabapi le ntho e tshwanang hantle le e ngwe). Moo phapang e leng teng, bohlale le kahlolo di ka kgutla.

O bo bolelle, “Fumana ntho e sa o hopotseng ka ________ (lebitso la motho ya molahlehetseng).”

Tswela pele ho etsa motho eo hore a fumane ntho e nngwe e sa mo hopotseng ka motho eo ho fihlela a tseba le ho ikutlwa a le betere.

6. Hlophisa Bophelo ba Motho

Ka ho etsa hore motho e mong a hlele bophelo boo a ka bo phelelang a kgobile matshwafo, bophelo boo a bo phelelang bo tshosa hanyane.

Ha re re motho eo o tlameha ho boloka mosebetsi wa hae leha o sa patale hantle. Ha ho na monyetla wa hore aka fumana ho hong. O fumana tikoloho eo e le bohale haholo. Motho enwa o ka lebokoseng leo a iketseditseng lona.

Etsa hore a etse moralo wa bophelo bo ke keng ba beha bophelo ba hae tshosong, ho sa natse hore o bo rera ka mokgwa o hlaha jwang kapa hore o bo lora jwang. O tla kgona ho tswela pele a sebetsa mosebetsing wa hae ka thabo le ho ikutlwa a kgobile matswafo.

Bothata bo ka sehlohong boo motho a bileng le bona ke ho kena tikolohong e tshosang kapa, haeba a sa kgone ho etsa jwalo, ho sebetsana hantle le seo a nang le sona.

7. Ho Kokotolla Dintho Tsa Sesosa sa ho Kwata

Sena se etsa hore motho a kgaotse ho etsa dintho tse mo kwatisang kapa a kgaotse ho bua le batho ba mo kwatisang.

O ka re ho motho eo, “Lahla tse ding tsa dintho bophelong ba hao tse o otlwisang bohloko.”

Kapa botsa, “Ke mang ya o kwatisa? Ho lokile, o se ke wa bua le bona nakwana.”

Kapa o mo botse, “Ke mesebetsi efe eo tlohelang o ikutla o le hobe ho feta? Ho lokile, o se ke wa di etsa nakwana.”

Kapa mohlomong o mo botse, “Ke dintho dife tse tikolohong tse sa o tshoseng? Ho lokile, na o na le tse ding tsa tseo? Hantle. Ikopanye le tseo. Ela hloko haholo ho bona.”