Let us know how it is going
3.‎1 FUNDA ELI NQAKU

Ukuqaphela kunye ne-Sikali seTone

Ukuqaphela sisenzo sokujonga okanye ukujonga izinto ngokusondeleyo. Yinto oyenzayo yonke imihla, kodwa ngenxa yokuba amehlo akho ejonge entweni ayithethi ukuba uyiqaphele. Ukuqaphela kubandakanya ukufunda kufutshane kakhulu oko ukubonayo, kwaye xa ujonga ufumana i tone yemvakalelo yomntu, ukuqaphela kuyinto yonke ekufanele uyazi ngokuchanekileyo kwi-Sikali seTone yeMvakalelo zomntu lowo.

Isikali seTone sisixhobo esiluncedo kakhulu ekuncediseni ukuqikelela ukuba umntu uza kuziphatha njani kwaye uza kwenza ntoni. Kodwa ukwenza oku kakuhle, kuya kufuneka ukwazi ukuqaphela ngokuchanekileyo kwaye uqaphele isikhundla somntu kwi-sikali ngokumjonga ngokufutshane.

Iskali seTone kulula kakhulu ukusisebenzisa xa umntu lowo engothethela phezulu okanye ecacile ngemeko yakhe yeemvakalelo.

Umzekelo, ungatsho ukuba umntu othile ebenomsindo izolo ebusuku ngenxa yokuba eqale wakhwaza waze waphosa incwadi kwelinye icala apho egumbini. Ilula. Okanye masithi wabona uMariya elila. Ngokucacileyo leyo ilula ukuyiqaphela njengoko i tone yeemvakalelo ilusizi.

Kodwa uthini ngenqanaba letone yomntu yexesha elide. Le asiyondlela yesiqhelo elungileyo kunye neempendulo umntu azifundayo, njengokuphendula ngo “Ndiphilile” xa ebuzwa ukuba uqhuba njani. Oko kubizwa ngokuba yi tone yentlalo. Ezentlalo, kolu setyenziso, kuthetha indlela abantu abakumaqela abaziphatha ngayo nabenza ngayo xa bendawonye. I tone yentlalo yomntu ixhomekeke kwimfundo nakwindlela aziphathe ngayo kubahlobo okanye kwiintsapho azisebenzisayo ukuzibonakalisa kwabanye. Kwelinye icala, emva kwe tone yentlalo yomntu lelona nqanaba letone yakhe—leyo akuyi kubomi bakhe bemihla ngemihla. Ngokuziqhelanisa, ungabona ngaphaya kwetone yentlalo kwaye uqaphele elona nqanaba letone yomntu.

Uyenza njani le nto? Uyenza kuphela ngendlela oye ubone ngayo nantoni na: uqaphela okucacileyo. Ujonga into ukuba yintoni kanye kanye, iyintoni ekhoyo. Ukubanako ukuqaphela ngokucacileyo kulula ukuba ukufunde.

Umfundisa njani umntu ukuba abone ukuba kukho ntoni apho? Enye indlela kukubeka into ukuze ayijonge kwaye uthi makakuxelele akubonayo. Umntu unokuziqhelanisa yedwa okanye neqela, njengeklasi. Ngokwakhe, unokukhetha umntu okanye into aze ajonge ukuba yintoni epha.

Utitshala ofuna ukufundisa abafundi indlela yokuqaphela unokucela omnye wabafundi ukuba eme phambi kwegumbi aze abanye abafundi bamjonge. Utitshala uyema aze abuze abafundi:

“Ingaba nibona ntoni?”

Impendulo yokuqala inokuba yinto enje:

“Ndiyabona ukuba unamava amaninzi.”

“Owu, unako? Ngaba ngokwenene uyawabona amava akhe? Ubona ntoni apho?”

“Ewe, ndingatsho ngemibimbi ejikeleze amehlo nomlomo wakhe ukuba unamava amaninzi.”

”Kulungile, kodwa ubona ntoni?”

“Owu, ndiyakufumana. Ndibona imibimbi ijikeleze amehlo nomlomo.”

“Kulungile!”

Utitshala akamkeli nto engabonakali ngokucacileyo.

Umfundi uqalisa ukubamba athi, “Ewe, ndiyabona ukuba uneendlebe.”

“Kulungile, kodwa ukusuka apho uhleli khona, ungazibona zombini iindlebe ngoku xa ujonge kuye?”

“Kulungile, hayi.”

“Kulungile. Ingaba ubona ntoni?”

“Ndiyabona ukuba unendlebe yasekhohlo.”

“Kulungile!”

Uqikelelo okanye izimvo azifuneki—kuphela oko kubonakalayo kwiliso.

Into ozama ukuyifezekisa ngale drill kukufunda nje ukuqaphela okucacileyo. Kukunceda ufikelele kwinqanaba apho unokujonga khona omnye umntu, okanye into, kwaye ubone ukuba yintoni kanye kanye ekhoyo. Kungesiso isigqibo sokuba ingaba uza kubalapho. Kanye yintoni ekhoyo, ebonakalayo kwaye ecacileyo emehlweni xa ujonga.

Le yi drill onokuyenza wedwa ngalo naliphi na ixesha lemini, naphi na, njengebhasi okanye uloliwe, kwindawo yokutyela, esitratweni okanye emsebenzini.

Into eyenziwa ngumntu ngamehlo akhe inokukunceda ubone isikhundla sakhe kwi-Sikali seTone.

Unokufumana umbono onguwo wenqanaba letone lomntu ngokujonga into ayenzayo ngamehlo akhe.

Ngokungakhathali, uya kunika imbonakalo yokujonga ngqo kwinto ethile imizuzu emininzi. Into kuphela kukuba, akaboni kwanto. Akanalwazi lwayo kwaphela. Ukuba uphonsa ibhegi entlokweni yakhe, indlela ajonga ngayo iya kuhlala injalo.

Entlungwini, umntu ubonakala enosizi kwaye uhlala esalathisa amehlo akhe ezantsi ikakhulu.

Kuloyiko, umntu akanakukujonga. Abantu bayingozi kakhulu ukuba ubajonge. Ufanele ukuba uthetha nawe, kodwa ujonge ngasekhohlo. Ke ukujonga ezinyaweni zakho kancinci, ngaphezulu kwentloko yakho (ufumana umbono wokuba inqwelomoya ibhabhe phezulu kwenu), kodwa ngoku ujonge ngaphezulu egxalabeni lakhe. Ujonga apha, ajonge phaya, ukusuka kwindawo ukuya kwenye. Uya kujonga naphina kodwa kuwe.

Ke, emsindweni, uyakujonga ngononophelo kude kuwe ngoluvo lokuba anga nxibelelani nawe. Xa umntu ephezulu kancinane kwinqanaba le-Sikali seTone, uya kujonga ngqo kuwe, kodwa angabi mnandi kakhulu. Ufuna ukukufumana njengento eza kulungisa umsindo wakhe kuye, ngakumbi ukuba unomsindo.

Ke, xa unesithukuthezi, amehlo omntu aya kuphinda azulazule kwakhona, kodwa angangxami okanye akhathazeke njengoloyiko. Kwaye, uya kukuphepha ukujonga kuwe. Uya kukubandakanya phakathi kwezinto azijongileyo.

Ngale datha, kwaye unesakhono esithile sokujonga abantu, unokuziqhelanisa nokusebenza kwiindawo zikawonke-wonke apho kukho abantu abaninzi. Qala ngokuthetha nabantu ongabaziyo. Mane ubamise kwaye ubacele izikhombisi okanye into. Ungabubona ngokukhawuleza inqanaba lomntu ngamnye kwi-Sikali seTone. Oku kwenzelwa ukufumana ukuziqhelanisa kunye nokuphucula ubuchule bakho.

Eyona ndlela ibhetele yokwenza oku kukufumana uthotho lwemibuzo oza kuyibuza umntu ngamnye kunye nebhodi eqhotyoshwayo ngokubhala iimpendulo, amanqaku, njl njl. Kufana nokuba wenza uphando lomntu, kodwa eyona i purpose yokuthetha nabantu kukubona amanqanaba abo kwi-Sikali seTone—ukufumana ngokuchanekileyo ii tone zabo kunye nee tone zabo zentlalo. Unokusebenzela ukuba ubabuze imibuzo eya kuthi ivele kuqeqesho lwabo lwentlalo kunye nemfundo ukuze ii tone zabo zokwenene zibonakale.

Nantsi eminye imibuzo eyisampuli esetyenziselwa kule drill:

“Yintoni eyona nto icacile ngam?”

“Ugqibela nini ukuba neenwele zakho?”

“Ngaba ucinga ukuba abantu benza umsebenzi omninzi ngoku njengoko bebenzile kwiminyaka engamashumi amahlanu eyadlulayo?”

Kuqala, wenza oku ukubona nje ithoni yalo mntu udlan iindlebe—kwaye zininzi iindawo zokuzonwabisa onokuthi ube nazo ngelixa usenza oku!

Emva kwexesha, njengoko ufumana ukuzithemba ekumiseni abantu ongabaziyo kwaye ubabuze imibuzo, le miyalelo yongezwa:

“Udliwanondlebe nabantu okungenani abalishumi elinesihlanu. Ngamnye kwabahlanu bokuqala, tshatisa i tone yakhe ngokukhawuleza nje ukuba uyibonile. Ezintlanu ezilandelayo, ulahla ngezantsi kwe tones zabo kwaye ubuze imibuzo kwaye ubone ukuba kwenzeka ntoni. Ke kubantu abahlanu odlulileyo oba nodliwanondlebe, ubeka i tone ephezulu kunabanye.”

Umzekelo, yithi umntu oza kuye atsho ngomsindo, “Ngokuqinisekileyo, ndiza kuyiphendula imibuzo yakho—kuya kufuneka ndilinde itroli yokuhamba kuba imoto yam esisiyatha iwile!”

Uthelekisi i tone yakhe yomsindo, unokuphendula, kunye nelizwi elinomsindo, “Kunjani emhlabeni namhlanje ngabantu abenze iimoto ezonakalisayo! Azivelisi umsebenzi olungileyo njengoko bebeqhele ukwenza!”

Kwaye ke qhubeka, uthelekisa i tone yakhe njengoko ubuza imibuzo.

Unokufumana ntoni umntu kwezi mvavanyo? Okokuqala, unokukhulisa ukubanako kwakho ukunxibelelana naye nabani na.

Ekuqaleni, umntu unokukhetha uhlobo lwabantu abemileyo. Unokuma kuphela kwaye uthethe namanenekazi amadala, okanye ulumke ungathethi nakubani na obonakala enomsindo okanye uthetha nabantu ababukeka bodwa abacocekileyo. Kodwa emva kokwenza le drill okwethutyana, uya kumisa nje umntu olandelayo oza naye, nokuba ubonakala ngathi unesifo esibi kwaye unokuba yingozi.

Ukubanako kwakho ukubaqaphela ngokwenene abantu kuyenyuka kwaye umntu ongamaziyo abe ngomnye umntu onokuthetha naye. Uzimisela ukujonga ngokuthe ngqo indawo kwaye ubeke umntu kwi-Sikali seTone ngaphandle kokudideka okanye ukuthandabuza.

Unokuba sempilweni xa ubuza imibuzo kw tone yemvakalelo nganye kwaye unxibelelane ngokuzithemba, oluluncedo kakhulu ebomini. Kukonwabisa kakhulu ukwenza.

Ukukwazi ukuqaphela inqanaba letone labantu ngokujonga nje kubo kukubanako ukunyusa amandla ekusebenzisaneni kwakho nabanye. Sisakhono esilixabise ixesha kunye nomzamo.

Qaphela: Ukuze uqhubeke, kufuneka ugcwalise onke amanyathelo angaphambili kule khosi. Inyathelo lakho lokugqibela elingaphelelanga ngu
QAPHELA: Uneempendulo ezininzi ebezingachanekanga. Ukuze uqhubeke, kuya kufuneka ufunde kwakhona inqaku Kwaye uvavanye ukuqonda kwakho kwakhona.