Let us know how it is going
6.‎1 FUNDA ELI NQAKU

Zimbini iZinto eziSiseko zokuPhucula
uBudlelwane nAbanye

Kukho omnye umthetho osisiseko kubudlelwane boluntu ohlala ungaqwalaselwa okanye unikwe ukubaluleka okwaneleyo, kodwa xa uwusebenzisa ngokuchanekileyo ungaphumelela ekuqhubaneni nabanye.

Umntu usebenze ukuba indlela etyibilikayo yokuphelisa ubudlelwane babantu kukusebenzisa “isimilo esihle.” Ukuziphatha okuhle akuyi kuphulukisa nokulungisa naliphi na ixesha elinzima phakathi kwabantu, kuya kuphucula nobudlelwane.

Kwanezona inkcubeko zokuqala, ezithetha ukuba abantu bahlala ngezona ndlela zilula ngaphandle koomatshini banamhlanje, baseneendlela eziphambili eziphucukileyo indlela abaphathana ngayo.

Oku kufundwe kuphando lwamalungu angamashumi amabini ananye ohlanga lokuqala ukuba balandela kwaye basebenzise amasiko abo (iindlela ezamkelekileyo zokuziphatha), imigaqo okanye izithethe phakathi kwabantu, phakathi kwezizwe ezahlukeneyo kwaye nakubudlelwane babo nabantu abavela kumazwe awahlukeneyo.

Kuyo yonke indawo kwihlabathi liphela, nokuba ngawaphi na amazwe okanye indawo avela kuyo, abaluthandi ngokupheleleyo “ukuziphatha okubi.”

Abo “banokuziphatha okubi” abamkelwanga.

Kwaye ke, eyona nto ibalulekileyo ukuyiqonda nokuyisebenzisa kubudlelwane boluntu “isimilo esihle.”

Ke, ukuba wena okanye iqela labantu abasebenzisa ubudlelwane boluntu anizange nibe nesakhono kwinto eyamkelekileyo njenge “isimilo esihle” ngabo enibabonayo, uyakusilela. Wena okanye iqela ninokwazi zonke iindlela ezibalulekileyo zobudlelwane boluntu kodwa ze nisilele ngesizathu esinye “ukuba nesimilo esibi.”

Ukuze ube “nesimilo esihle” zimbini izinto ekufuneka uzenzile:

(a) nika ukubaluleka komnye umntu kwaye

(b) sebenzisa umjikelo wonxibelelwano ngaphakathi two-way.

Umjikelo woNxibelelwano Ngaphakathi Two-way.

Xa ujongene nabantu, akunakwenzeka ukuba ugqithise izimvo zakho kwaye ufumane naluphi na ulwamkelo ngaphandle komjikelo wonxibelelwano ngaphakathi two-way.

Umjikelo lixesha lexesha elinesiqalo kunye nesiphelo. Kumjikelo wonxibelelwano sinomntu omnye oqala unxibelelwano kumntu wesibini ofumana unxibelelwano. Uyayiqonda ke kwaye acknowledge kwaye lonto izisa ukuphela komjikelo. Nge acknowledge kuthetha ukuba uthetha okanye wenze into ukubonisa omnye umntu ukuba uvile kwaye uyayiqonda indlela yonxibelelwano lwakhe. Umzekelo, ukuthi “Enkosi.”

Kumjikelo wonxibelelwano ngaphakathi two-way, umntu wesibini ngoku uqalisa unxibelelwano kumntu wokuqala oyamkelayo, ayiqonde kwaye acknowledge. Ngamanye amagama, umjikelo wonxibelelwano ngaphakathi two-way ngumjikelo oqhelekileyo wonxibelelwano phakathi kwabantu ababini. Ayingo mjikelo wonxibelelwano ngaphakathi two-way ukuba omnye umntu akenzi njalo, aqale unxibelelwano ngexesha afanele ngalo.

Nokuba zeziphi izinto ezenziwayo xa udibana nomntu, ezi zinto zimbini—ukunika ukubaluleka komnye umntu, kunye nokusebenzisa umjikelo wonxibelelwano ngaphakathi two-way—ziyabandakanyeka. Nawuphi na umntu ongasebenzisi la manqaku uya kuzifumana kwaye umyalezo wakhe awamkelwa.

Ukuzikhukhumeza (ukwenza ngokungathi ungcono okanye ubalulekile kunomnye) kwaye ukusebenzisa amandla kunokuphumelela amandla kulawulo lomntu okanye into kodwa le ndlela ayisoze yamkelwe kwaye ihlonelwe nge PR.

Isizathu sokuba ugqirha wengqondo okanye ugqirha wezengqondo engenakuze afumane ukulunga ngokubanzi (iimvakalelo ezinobubele, ukuvunywa kunye nenkxaso) kungenxa yokuba ngokobuqu (a) bakhukhumele kakhulu kwaye, (b) babonisa imvakalelo enamandla yokungathandi kunye nokungahloniphi abantu. Imizekelo yoku zizinto ezithethwa ngogqirha bengqondo kanye nogqirha wengqondo ngabantu malunga, njengokuthi “umntu sisilwanyana,” okanye ukuba “bonke abantu baphambene,” njl.

Ababinaso “isimilo esihle” kuba aba (a) bacinge okanye banike abanye ukuba bazive bebalulekile kwaye (b) abawusebenzisi umjikelo wonxibelelwano.

PR ePhumelelayo

Bonke ubudlelwane boluntu oluphumelelayo lwakhelwe phezu kwesiseko sembeko njengoko ezi izindlela zokuqala ezaphuhliswayo zokwenza ubudlelwane phakathi kwabantu bungabi buhlungu, nzima okanye bungabi mnandi.

Isimilo esihle saziwa ngokubanzi kwaye siyahlonitshwa kunomba wobudlelwane boluntu. Ngenxa yoko, ubudlelwane boluntu bakho abuyi kuphumelela ukuba awusebenzisi isimilo esihle.

Umzekelo, xa ungahoyi unogada kwishishini kwaye umphatha ngokungathi akabalulekanga, ngelixa ulapho ukudibana nomqeshi wakhe, oko kuya kukuphumela kakubi kakhulu kuwe. Kuba emva kwakho konke, ucinga ukuba ngubani othetha nomphathi? Unogada uncokola nomphathi wakhe imihla ngemihla.

Ukwenza idinga kwaye ungaligcini, uthumela isimemo kade kakhulu ukuze samkelwe, unganikeli ngokutya okanye isiselo kumntu oza kuza kukubona, ukungaphakami xa undwendwe lungena eofisini yakho okanye ekhaya, ukuphatha abasebenzi bakho njengamakhoboka esidlangalaleni, ukuphakamisa izwi lakho ngokungathandekiyo phakathi kwabantu, ukuphazamisa omnye umntu esithi “yenza into ebaluleke ngakumbi,” ukungatsho ukuba enkosi okanye ubusuku obuhle—zonke ezi “zizimilo ezimbi.” Abantu abazenza ezi okanye eziliwaka zezinye izenzo ezikrwada ziyacekiswa ngabo banxibelelana nabo ebomini.

Ke ngoko, njengoko ubudlelwane boluntu busisiseko ekwamkelweni koko indlela yokuziphatha kakubi yenza isilele ngokupheleleyo.

Ukuze usebenzise ubuchwepheshe be PR ngempumelelo, kufuneka ube nesimilo esihle.

Oku akukhonzima. Kuya kufuneka ujonge izimvo zakho kunye neemvakalelo ozibonakalisa ebantwini kwaye ulungise nantoni na enokubangela ubunzima xa ujongene nabanye. Ingaba abantu bebodwa babalulekile? Kwakhona, kuya kufuneka ukuba umjikelo wakho wonxibelelwano ngaphakathi two-way ugqibelele, ugqibelele kunjalo ukuba ungaze uqatshelwe.

Ngezo zinto zimbini sele zisetyenziwe, ngoku ungafunda ngakumbi ngalo mntu okanye iqela osebenza nalo nento abacinga ukuba “isimilo esihle” siyintoni, ukuze ukwazi ukusebenzisa olu lwazi xa udibana nabo.

Ngoku, ngobudlelwane boluntu obusetyenziswe ngokuchanekileyo, unokufumana impumelelo kwi PR.

Ukubaluleka

Awunalo ulwazi lokuba abantu babaluleke kangakanani na. Enyanisweni, kuye kwaqwalaselwa ukuba kwahlukile kunoko unokukucinga. Ngamanye amagama, abantu abakwizikhundla ezingaphumeleliyo ebomini banokuzibona bebaluleke ngakumbi kunomntu okwisikhundla esiphakamileyo. Ngamanye amagama, umbono womgcini ngokubaluleka kwakhe unokuba mkhulu kakhulu kunomphathi wenkampani ophumeleleyo apho umgcini esebenza khona!

Ke ungahoyi abantu ngomngcipheko wakho wokusilela.

Ukuzama ukufumana impatho ekhethekileyo emntwini ngokumncoma kakhulu akuna ncedo kakhulu. Enyanisweni, ihlala ikrokrelwa ngumntu omncomayo kuba ayinyanisekanga kwaye ayiyo yokwenene. Kwaye ukuxoka kwakho kuya kubonakala kubo bonke abantu ngaphandle kwesidenge.

Ukubaluleka komntu kwenziwa kuye ngokucacileyo ngokumbonisa imbeko okanye ngokumazisa nje ukuba uyambona kwaye uyamkeleka kuwe.

Umzekelo, unokubonisa umntu ngokulula ukuba ubalulekile ngokuthi “Molo ngalentsasa” okanye “Molo” xa uqala ukumbona. Ngokwesiqhelo yenza umntu azive kamandi.

Kwakhona, ukwazi igama labo kunye nento yobomi babo kuya kudala ukubaluleka. Umzekelo, xa usiya kudibana nomntu kwaye ubone umntu owamkela abantu okwesibini, mbulise ngegama lakhe kwaye ubuze nokuba unyana wakhe uqhuba njani kwibhola ekhatywayo—into ekucacileyo ukuba unebhongo ngeefoto anazo kwidesika yakhe—kwaye uyakuqaphela ukuba unobubele kwaye uluncedo. Ngezo zenzo zilula nje, unike ukubaluleka kumntu owamkela abantu.

Ukwenza ngokungathi ubaluleke ngakumbi kunabanye kuyinto eyamkelekileyo njengekati efileyo emtshatweni—mhlawumbi ngumzekelo osisiyatha, kodwa uyalifumana inqaku. Inokwenza abantu bangafuni ukuba phakathi kwakho.

Abantu banexabiso kwaye babalulekile. Mkhulu okanye mncinane babalulekile.

Ukuba uyayazi loo nto, usendleleni eya kufezekisa isimilo esihle.

Kwaye oko kuthetha ukuba ubudlelwane boluntu bunokwenzeka.

Unxibelelwano

Umjikelo wonxibelelwano ngaphakathi two-way ubaluleke ngakumbi kunoko kuthethwayo.

Umxholo wonxibelelwano, intsingiselo yokubekwa ngaphaya kwelinye okanye kwabanye, alibalulekanga kangako kunento yokuba umjikelo wonxibelelwano ngaphakathi two-way isezenzeka.

Unxibelelwano lukhona ukuze luphendulwe okanye lusetyenziswe.

Unxibelelwano, kunye nomjikelo wonxibelelwano okhoyo kuqala, kufuneka ubekhona ngaphambi kokuba uthwale nawuphi na umyalezo.

Imiyalezo kufuneka ihambe kumgca wonxibelelwano. Umgca okanye indlela apho unxibelelwano lihamba khona ukusuka komnye umntu uye komnye kufuneka ibekho apho. Umzekelo, ukuba ungene kwigumbi lokulinda kwi-ofisi kagqirha kwaye waqalisa ukuthetha nomnye ngokukodwa, kungenzeka unga hoywa. Abantu bendawo banokuqhubeka nokufunda iimagazini zabo okanye bethetha nabahlobo babo. Kuya kufuneka kuqala udale umgca wonxibelelwano, intsingiselo, ufumane ingqalelo yomntu ofuna ukuthetha naye kwaye kuphela emva koko uqale ukuthetha.

Intengiso ayisoloko isebenzisa umjikelo wonxibelelwano. Uza kubona iintengiso ezinje “Thenga eyamva ______!” eziya ngqo emoyeni obhityileyo. Kuya kufuneka wenze into kuqala ukudala umgca wonxibelelwano. Kwaye umgca kufuneka ubelula ukuze uzuze impendulo, nokuba ngumntu oyisebenzisayo, oyithengayo okanye nje obuyisa impendulo.

Umzekelo ohlekisayo yayingumthengisi obhalele abantu ebaxelela ukuba bathenge imveliso ebiza kakhulu ngaphandle kokuchaza ukusetyenziswa kwayo okanye ixabiso layo. Kwakungekho mpendulo—zero. Kungenxa yokuba umthengisi akazange adale nawuphi na umgca wonxibelelwano. Wayebhalela igama elivela kwifayile okanye kuluhlu, kodwa hayi ngokwenene kuye nabani na.

Xa usebenzisana nabanye, kufuneka ubangele umjikelo wonxibelelwano ngaphambi kokuba kwamkelwe konke oko ukutshoyo kwenzeke. Emva koko unokugqithisa umyalezo wakho ngaphaya.

Isimilo esihle sifuna umjikelo wonxibelelwano ngaphakathi two-way. Oku kuyinyani xa ubhala iileta okanye ufowuna.

Kule nto uyazi izinto ezinje “xelela inenekazi enkosi kunye nobusuku obuhle xasele uhamba kwitheko lakhe lesidlo sangokuhlwa.” Yi acknowledgment echanekileyo kumjikelo wonxibelelwano.

Kuya kufuneka uqonde umjikelo wonxibelelwano ngaphakathi two-way ukuze ube nesimilo esihle.

Ngaphandle komjikelo wonxibelelwano ngaphakathi two-way, ubudlelwane boluntu yinto engenamsebenzi.

Izithethe

Izithethe luchungechunge lwezenzo namagama enziwa rhoqo ngendlela efanayo, ngamanye amaxesha njengenxalenye yomsitho wokholo okanye isiko lasekuhlaleni phakathi kweqela okanye ubuhlanga. Kubalulekile ukuba uqaphele kwaye wazi izithethe zalo naliphi na iqela onokudibana nalo ekwenzeni ubudlelwane boluntu.

Ukuba isithethe se American Indian sokuqhuba iintlanganiso ngokusesikweni belichanekile, kwaye ukuba iwaka lezinye iintlanga zangaphambi kwexesha zazinokuziphatha ngokucacileyo kwendlela kunye neendlela abababulisana ngayo, ayiyonto ingako ukucela umntu wanamhlanje ukuba abe nesimilo esihle naye.

Kodwa “isimilo esihle” asibonakali lula kumaxesha ethu kunangaphambili. Oku kuza ngenxa yokuba ukuxuba kwentlanga ezininzi kunye namasiko kwihlabathi liphela kuye kwenza izithethe zanyamalala ezazisenziwa kakuhle ngokwamaqela amancinci.

Unamava wokungakhathali kunye nendlela eyonqenayo yokuba isimilo sisetyenziswa.

Nangona kunjalo, esi ayisosizathu sokuba ube nesimilo esibi wena.

Ungaba nesimilo esibalaseleyo ngokuziqhelanisa nokunikezela ingqalelo ku:

a. Ukubaluleka kwabantu

b. Umjikelo wonxibelelwano ngaphakathi two-way

c. Izithethe zasekuhlaleni ezisetyenziswa njengehambo lendawo efanelekileyo

Ezi ziimfuno zokuqala zomntu osebenzisa iindlela kunye nezakhono ze PR. Kweso siseko ungakha ubudlelwane boluntu olwamkelekayo imbonakalo kunye nefuthe elenza ukuba i PR iphumelele.

Qaphela: Ukuze uqhubeke, kufuneka ugcwalise onke amanyathelo angaphambili kule khosi. Inyathelo lakho lokugqibela elingaphelelanga ngu
QAPHELA: Uneempendulo ezininzi ebezingachanekanga. Ukuze uqhubeke, kuya kufuneka ufunde kwakhona inqaku Kwaye uvavanye ukuqonda kwakho kwakhona.